Informacja o spotkaniu kierownictwa Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP z Minister Barbarą Kudrycką

4 lipca br. w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego odbyło się spotkanie Minister Nauki i Szkolnictwa Wyższego prof. Barbary Kudryckiej w towarzystwie podsekretarza stanu w tym Ministerstwie prof. Marka Ratajczaka oraz grupy pracowników, z kierownictwem Rady SzWiN ZNP (Prezes Janusz Rak i wiceprezesi S. Różycki i J. Szczerba), z udziałem Prezesa ZNP Sławomira Broniarza.

Spotkanie odbyło się na prośbę ZNP, który jest bardzo zaniepokojony informacjami, że proces
wdrażania pierwszego etapu podwyżek płac jest w wielu uczelniach zaburzony niechęcią władz uczelni
do rozmów ze związkami zawodowymi.
Spotkanie rozpoczęła P. prof. B. Kudrycka przypominając, że to ZNP przedstawił w styczniu
2011 r. rzeczową propozycję realizacji wieloetapowej podwyżki płac dla pracowników sektora
szkolnictwa wyższego, która została następnie wsparta pracą informacyjną i wieloma rozmowami, co
w efekcie dało dzisiaj realizowane skutki. Następnie Prezes ZNP Sławomir Broniarz przedstawił nasze
obawy, że niewątpliwy sukces jakim jest wdrożenie podwyżek wynagrodzeń pracowników uczelni
wyższych mimo dotkliwego kryzysu i kłopotów finansów publicznych (z możliwością nowelizacji
budżetu włącznie) może zostać zniweczony, a w każdym razie mocno ograniczony przez możliwe
konflikty i spory jakie, na skutek niewłaściwego podejścia niektórych rektorów, mogą pojawić się
jesienią. W naszym przekonaniu, niezależnie od nastawienia niektórych rektorów uczelni publicznych
przyczyna tego stanu rzeczy tkwi w fakcie, że pismo Ministerstwa w sprawie podwyżek płac nie
zawierało jasnego wskazania, że władze szkół wyższych są zobowiązane porozumieć się ze związkami
zawodowymi w sprawie zasad wprowadzenia podwyżek. Minister M. Ratajczak stwierdził, że taka
postawa Ministerstwa jest rezultatem faktu, że w ustawie z 2005 r. szkolnictwo wyższe zostało
formalnie wyprowadzone z państwowej sfery budżetowej, a art. 27 ust. 3 ustawy o związkach
zawodowych odnosi się do tej sfery. Przedstawiciele ZNP argumentowali, że sprawa wcale nie jest taka
prosta, bo w wielu zapisach ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym znajdują się odniesienia do
państwowej sfery budżetowej. Poza tym jest wynikający z Kodeksu pracy obowiązek uzgadniania ze
związkami zawodowymi przez pracodawcę zakładowego regulaminu wynagradzania. Jeśli przyjąć
sposób rozumowania przedstawiony przez Ministra Ratajczaka, to bylibyśmy jedyną grupą zawodową,
w której powszechny obowiązek uzgodnień między pracodawcami a związkami zawodowymi co do
kształtu wynagrodzeń nie obowiązywałby, na co my nie możemy się zgodzić.
Inną sprawą podniesioną przez ZNP jest kwestia wymuszenia przez wielu rektorów zgody na
przeprowadzenie podwyżek w formie czasowych dodatków do pensji (najczęściej na rok), zamiast
normalnej podwyżki płac ze skutkami trwałymi. Wzbudza to obawy, że w przyszłym roku, kiedy kwota
907 mln zł. przeznaczona na wzrost wynagrodzeń w 2013 r. zostanie włączona do dotacji stacjonarnej
rozdzielanej przez Ministerstwo w 2014 r., znaczna część tych pieniędzy może zostać wykorzystana na
pozapłacowe cele – tzw. wydatki rzeczowe.
Minister B. Kudrycka wskazywała, że sytuacja finansowa wielu uczelni pogarsza się w związku
z pogłębiającym się niżem demograficznym i zmniejszającą się liczbą studentów na płatnych studiach.
W poprzednich latach proporcje dochodów pochodzących z budżetu i pozabudżetowych kształtowały
się średnio w proporcji 70:30, dziś dochody pozabudżetowe dramatycznie się zmniejszyły. Dodatkowo
w wielu uczelniach w latach prosperity podjęto szereg działań inwestycyjnych, których finansowanie
dzisiaj stoi pod znakiem zapytania. Nawet ukończone obiekty wymagają rosnących środków na ich
utrzymanie, dlatego coraz większa liczba uczelni zaczyna wkraczać na niebezpieczną ścieżkę
prowadzącą do procedury naprawy finansów.
Podnieśliśmy także kwestię kilku tysięcy pracowników zajmujących się pomocą materialną dla
studentów, którzy nie zostali objęci podwyżkami ze środków z rezerwy celowej budżetu państwa. Jest
to także efekt wprowadzonej w 2005 r. ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, która wyłączyła tę
grupę pracowników z grona pracowników szkolnictwa wyższego rozliczanych w ramach tzw. dotacji
podstawowej – płace ich są finansowane w ramach funduszu pomocy materialnej dla studentów
i doktorantów. Jednak, według Ministerstwa, w większości uczelni pracownicy ci zostali uwzględnieni
w tegorocznych podwyżkach, na co zostały znalezione środki z wypracowanego przez nich zysku.
Po dyskusji strony uzgodniły, że w początkach nowego roku akademickiego ZNP przedstawi
własną informację o przeprowadzonej podwyżce wskazując na te uczelnie, w których naszym zdaniem
doszło do nieprawidłowości. Ministerstwo zobowiązało się do wspólnej analizy naszych informacji oraz
prowadzenia z rektorami rozmów w celu przekonania ich o tym, że porozumienia ze związkami
zawodowymi służą dobrze obu stronom.
Minister Barbara Kudrycka przekazała nam też informację, że zarówno Premier Donald Tusk
jak i wicepremier, minister finansów Jacek Rostowski wyraźnie stwierdzili, iż trzyletni program
poprawy wynagrodzeń pracowników uczelni publicznych nie jest zagrożony mimo wielu napięć
w realizacji budżetu państwa.
Tego samego dnia odbyło się posiedzenie Prezydium Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki ZNP.
Prezydium postanowiło m.in. zwrócić się do związków w uczelniach o przekazanie wszelkich uwag
dotyczących prowadzonych (lub nie) rozmów na temat podwyżek oraz ich oceny. Dziękujemy
wszystkim prezesom, którzy przekazali takie informacje oraz podpisane porozumienia. Niestety
odpowiedziała ma naszą prośbę mniejsza część związków zrzeszonych w Radzie. Zdajemy sobie
sprawę, że zbliżają się wakacje (niektórzy już odpoczywają), ale jeśli mamy podjąć rozmowy w Waszym
imieniu to musimy mieć argumenty.
Prezydium Rady Szkolnictwa Wyższego i Nauki życzy wszystkim pięknej wakacyjnej pogody
i przygody oraz udanego wypoczynku. Jednocześnie informujemy, że planujemy najbliższe, dwudniowe
posiedzenie Rady SzWiN ZNP na ostatni weekend września br.

Do zobaczenia.
wiceprezes Rady SzWiN ZNP
/Stanisław Różycki/